Απο την ομιλία της Δρ. Χ. Κατάκη που πραγματοποιήθηκε στο διαδυκτιακό διάλογο

ΚΟΙΝΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ (ΣΥΝΕΠΙΜΕΛΕΙΑ) ΑΠΟ ΤΗ ΘΕΩΡΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΑΞΗ (20/2/21)

Στόχος της δικής μου σύντομης τοποθέτησης είναι να συμβάλω στο διάλογο θέτοντας το θέμα της συν-επιμέλειας μέσα στο ευρύτερο πλαίσιο των ανακατατάξεων και των αναθεωρήσεων που αλλάξαν το πρόσωπο της οικογένειας σε σημείο να μη την αναγνωρίζουμε πια.

Στη φάση που βρισκόμαστε η κρίση της οικογένειας έχει εστιαστεί στον πυρήνα της, στην σχέση του ζευγαριού. Ο γάμος, ένας θεσμός παραδοσιακά ταυτισμένος με τον προορισμό του ανθρώπου, μεταβλήθηκε σε μια σχέση που χαρακτηρίζεται από εντυπωσιακή αστάθεια.

Το διαζύγιο από δυσλειτουργία μετατρέπεται σταδιακά σε επιλογή. Οι ανασυγκροτημένες οικογένειες που προκύπτουν κυρίως από διαζύγια αποτελούν πλέον την πιο κυρίαρχη μορφή της οικογενειακής ζωής. Ένας ολοένα αυξανόμενος αριθμός παιδιών είναι ήδη μέλη μιας μεικτής οικογένειας.

ΤΟ ΔΙΑΖΥΓΙΟ




Τι γίνεται λοιπόν όταν η μόνη λύση που βλέπει το ζευγάρι είναι το διαζύγιο;




Καταρχάς, έχει αλλάξει πια ο τρόπος που αντιλαμβανόμαστε το τι σημαίνει διαζύγιο ή η διάλυση ενός γάμου.

Όλο και περισσότερα ζευγάρια βλέπουνε το διαζύγιο ως λύση στα αδιέξοδα και όχι ως καταστροφή.

Έχω ακούσει πολλούς γονείς να μου λένε ότι κατέληξαν σε αυτή την απόφαση γιατί υπερίσχυσε μέσα τους η συνειδητοποίηση ότι ένα καλό διαζύγιο μπορεί να είναι για τα παιδιά λιγότερο βλαβερό από ένα κακό γάμο.

Φυσικά υπάρχουν πολλοί γονείς ακόμα που βιώνουν αυτή την επιλογή ως προσωπική αποτυχία και κατακλύζονται από ενοχές και συναισθήματα θυμού και θλίψης.

Από την άλλη μεριά, θα μπορούσε να υποστηρίξει κανείς ότι το διαζύγιο συνιστά μια προωθητική επιλογή που απαιτεί κουράγιο, γιατί ανατρέπει ισορροπίες προς όφελος των δύο συντρόφων και πολλές φορές και των παιδιών τους.

Το γεγονός βέβαια ότι πια το διαζύγιο είναι μια κανονικότητα οδηγεί συχνά σε συναινετικά διαζύγια. Παρατηρούμε ότι σταδιακά οι πρώην σύζυγοι συνέρχονται γρηγορότερα από τα τραύματα του χωρισμού και συνεννοούνται ευκολότερα για τα θέματα που αφορούν τα παιδιά τους.




Τι γίνεται όμως με τα συγκρουσιακά διαζύγια που είναι ακόμα σε ημερήσια διάταξη;




Στον αδυσώπητο πόλεμο μεταξύ των δύο πρώην συντρόφων και οι δυο πλευρές μερικές φορές οδηγούνται σε ακραίες συμπεριφορές.

Αυτό που κάνει αυτή την φάση ιδιαίτερα δύσκολη είναι ότι το ζευγάρι καλείται να δώσει λύσεις σε συγκεκριμένα και πρακτικά θέματα (επιμέλεια, διατροφή, συχνότητα επαφής..) ενώ βρίσκεται σε εμπόλεμη κατάσταση.

Στα συγκρουσιακά διαζύγια, πολλές φορές οι άνδρες για να διεκδικήσουν ή να εκδικηθούν, γίνονται βίαιοι ή αρνούνται να υποστηρίξουν οικονομικά τα παιδιά τους.

Οι γυναίκες, από την άλλη, χρησιμοποιούν τη δύναμη που τους δίνει η μητρότητα. Σε πολλές περιπτώσεις, φτάνουν στο σημείο να απαγορεύουν στους άνδρες να βλέπουν τα παιδιά τους.

Kάτω από τις διαπραγματεύσεις και τις αντιδικίες για τα δικαιώματα στην επιμέλεια των παιδιών υποβόσκουν οι βαθιές και άλυτες διαφορές μεταξύ τους.

Τα συναισθήματα που κυριαρχούν και στους δύο είναι οργή και βαθύς πόνος.

Προφανώς τα ζευγάρια που οδηγούνται σε ένα συγκρουσιακό διαζύγιο δεν μπορούν να κατανοήσουν και να διαχειριστούν αυτή την καίρια ανατροπή στην ζωή τους. Νιώθουν συντριβή. Τους φαίνεται αδιανόητο το πως από την εξιδανίκευση του συντρόφου τους έφτασαν στην πλήρη υποτίμηση/ ακύρωση του.




Τί σημαίνουν όμως όλα αυτά για τα παιδιά; πως βιώνουν την σύγκρουση μεταξύ των γονιών τους;

Το κόστος για τα παιδιά σε αυτές τις περιπτώσεις είναι τεράστιο.

ΓΙΑΤΙ - Μέσα στην σφοδρότητα των συγκρούσεων τα παιδιά (έχουν 3 επιλογές) είτε συμμαχούν με τον έναν γονιό και πολεμούν μαζί τον άλλον, ή παίρνουν το ρόλο του διαιτητή που προσπαθεί να τους συνετίσει ή κρατούν στάση ουδέτερη προσπαθώντας να προστατευθούν από τα πυρά που εκτοξεύουν οι γονείς τους ο ένας στον άλλον.




Βέβαια, δεν είναι μόνο οι συγκρούσεις που έχουν μεγάλο κόστος για τα παιδιά αλλά και το αντίθετο.

Πολλοί γονείς προσπαθώντας να κρύψουν από τα παιδιά και από τον ίδιο τους τον εαυτό την υποβόσκουσα αδιέξοδη κατάσταση, παρουσιάζουν στα παιδιά τους μια πλασματική εικόνα αρμονικής σχέσης.

Άθελα τους βάζουν το παιδί να διαχειριστεί μια αντιφατική κατάσταση.Άλλα του λέει ο γονιός και άλλα βιώνει το ίδιο.

Μέσα στην απατηλή εικόνα της αρμονίας το διαζύγιο σκάει σαν βόμβα.

Τελικά δεν είναι το ίδιο το διαζύγιο που τραυματίζει την ψυχή των παιδιών, αλλά ο τρόπος διαχείρισής του.




Υπάρχουν όμως ενδείξεις ότι κάποια ζευγάρια αντιμετωπίζουν τις νέες συνθήκες που δημιουργεί το διαζύγιο με ψυχραιμία και ωριμότητα;




Νομίζω ναι. Είναι οι πρώην σύζυγοι που αποδέχονται ότι παραμένουν γονείς και μετά τον χωρισμό ενώ παράλληλα αναλαμβάνουν την ευθύνη που τους αναλογεί.




Πιο συγκεκριμένα, τι μπορούν να κάνουν λοιπόν οι γονείς ώστε να βοηθήσουν τους εαυτούς τους αλλά και για να προστατεύσουν τα παιδιά τους;




Το θέμα αυτό δεν επιδέχεται γρήγορες και τελικές απαντήσεις. Οι ερωτήσεις και οι προβληματισμοί που θέτονται σε αυτή την φάση των εξελίξεων, έχουν μεγαλύτερη σημασία από βεβιασμένες απαντήσεις και πυροσβεστικές λύσεις.

Η μακρόχρονη θητεία μου ως θεραπεύτρια με έχει πείσει ότι αυτοί που αποφασίζουν να ψάξουν τις λύσεις γυρίζοντας το φακό στον εαυτό τους, αναζητώντας αυτογνωσία και προσωπικό νόημα, λύνουν τέτοιους επικοινωνιακούς γόρδιους δεσμούς, έρχονται σε επαφή με τα δικά τους βιώματα και σταματούν να προβάλλουν τα δικά τους αδιέξοδα στους άλλους.

ΓΙΑΤΙ Αν κοιτάξει κανείς κάτω από την επιφάνεια ανακαλύπτει ότι οι βαθύτεροι λόγοι των συγκρούσεων που αφορούν στα διαζύγια συνδέονται με τις θεμελιώδεις αλλαγές της γυναικείας και της ανδρικής ταυτότητας που βρίσκονται σε εξέλιξη (αιχμή του δόρατος).

Αν η γυναικεία επανάσταση αποσκοπούσε να φέρει στην επιφάνεια τη δύναμη και την αποτελεσματικότητα της γυναίκας, η μεταμόρφωση του άνδρα φέρνει στην επιφάνεια την ανάγκη του να ενταχθεί δυναμικά στις διαπροσωπικές σχέσεις και στο συναισθηματικό επικοινωνιακό γίγνεσθαι.

Από την δική μου θεραπευτική εμπειρία διαπιστώνω ότι ενώ στο παρελθόν ήταν οι γυναίκες που ζητούσαν βοήθεια από εμάς τους θεραπευτές και συμβούλους για να διαχειριστούν τα πικρά συναισθήματα τους για την έλλειψη παρουσίας του άνδρα και να ενδυναμωθούν , σήμερα μας επισκέπτονται άνδρες που μπροστά στην αμετάκλητη απόφαση της συζύγου του να χωρίσει, χάνουν το έδαφος κάτω από τα πόδια τους καιεκφράζουν πλέον τα ίδια συναισθήματα απόρριψης και ματαίωσης.

Μπορεί η υπέρβαση που απαιτείται σε ότι αφορά τη σχέση του ζευγαριού να μην είναι ακόμα ορατή αλλά οι εξελίξεις ωθούν πλέον τους συντρόφους σε βαθύτερα στρώματα της ταυτότητας τους.

Το κρίσιμο λοιπόν θέμα κατά την γνώμη μου δεν είναι η μελλοντική μορφή της οικογένειας αλλά τι αποτελεί λειτουργική συναλλαγή στην οποία να ικανοποιούνται οι βασικές ανάγκες των ανθρώπων που συμπορεύονται στην ζωή.




Τελικά, σε μια φάση που γίνονται τόσο βαθιές ανατροπές στην ελληνική οικογένεια που χαρακτηρίζεται διαχρονικά από εντυπωσιακή ευελιξία να κρατάει τα θετικά και να μεταλλάσσει τα παρωχημένα, αυτό που είναι ρεαλιστικό να περιμένουμε και να επιδιώκουμε είναι τα βήματα που κάνουμε προς τα μπροστά να είναι περισσότερα από τις αναπόφευκτες παλινδρομήσεις.

Η  ομιλία της Δρ. Χ. Κατάκη πραγματοποιήθηκε στο διαδυκτιακό διάλογο 

           δείτε το διάλογο   εδώ 

           δείτε την ομιλία της Δρ.  Χ. Κατάκη   εδώ